Een gezonde bodem is een samenspel tussen de volgende factoren, die elkaar onderling beïnvloeden:

• Fysisch: de bodemstructuur en kwaliteit van organische stof
• Chemisch: pH en hoofd- en spoorelementen
• Biologisch: bodemleven

Om de bodemkwaliteit te verbeteren starten we met een bodemanalyse. Hierbij wordt gekeken naar pH, hoofd- en spoorelementen en de verhoudingen van diverse mineralen. Ook de organische stof van de bodem brengen we in kaart, waarbij kwaliteit van groter belang is dan hoeveelheid. Zijn de chemische en fysische eigenschappen op orde, dan is er een goede uitgangssituatie voor de bodembiologie.

De bodemanalyse geeft helder weer waar de oorzaak van problemen in de grond of in het gewas ligt. Vitaland Advies zorgt voor grondmonsters en het bijbehorende advies voor verbeteringen of oplossingen.

Vitaland maakt gebruik van de BBA (Bodem Balans Analyse), beschikbaarheidsanalyse en Chroma.

Op naar een betere bodem: ontdek de kracht van humus

Organische stof is ontzettend belangrijk voor de gezondheid van de bodem. Het is een voedingsbodem voor het bodemleven en biedt diverse voordelen: organische stof weert ziektes, houdt mineralen vast en creëert een goede vochthuishouding. Organische stof is dan ook een basis voor een goede bodem. Maar wel onder bepaalde voorwaarden.

Van organische stof naar humus

De (meer)waarde van de organische stof hangt sterk af van de kwaliteit ervan. Het is namelijk de humus (het stabiele en traag afbreekbare deel van organische stof) in de bodem die de voordelen biedt, niet de verse of inactieve organische stof.

Organische stof is nog geen humus

Organische stof is al het levende en dode materiaal in de bodem van organische afkomst. Humus ontstaat uit de vertering van organisch materiaal door het bodemleven en is daarmee het stabiele en traag afbreekbare deel van organische stof.

Organische stof kan in de bodem worden omgezet naar humus als de voorwaarden goed zijn. Bij dit proces speelt de zuurstofvoorziening een belangrijke rol. Deze processen worden verduidelijkt in onderstaande afbeelding.

Ontoereikende zuurstofvoorziening

In de praktijk komen we vaak tegen dat een bodem een hoog organisch stofgehalte bezit, maar dat de kwaliteit ervan te wensen overlaat. De reden: het proces van humusvorming vindt niet of nauwelijks plaats. Een veelvoorkomende oorzaak is dat de zuurstofvoorziening ontoereikend is. Ondanks (of dankzij) het hoge organische gehalte zijn deze bodems juist slecht waterdoorlatend, drogen snel uit, zijn gevoelig voor ziektes en houden weinig voeding vast.

Betere bodemprestatie

De staat van de organische stof en de processen die daarmee samenhangen zijn met behulp van een chroma goed in kaart te brengen. Een chroma komt tot stand door grond op te lossen in natronloog, welke vervolgens in een voorbewerkt filter wordt gezogen. Hierdoor worden diverse eigenschappen van de bodem zichtbaar. De chroma geeft een goed beeld van de humustoestand en kwaliteit van de organische stof van de bodem en welke processen daarbij een rol spelen. Op basis hiervan, en bij voorkeur in combinatie met een chemische bodemanalyse, kunnen de juiste maatregelen worden genomen om de bodemprestaties te verbeteren.

Martijn van Vijfeijken

Adviseur bodem, bemesting en plantgezondheid bij Vitaland

Vitaland geeft cursussen over bodemkwaliteit en over het interpreteren van chroma’s. 

Interesse? Specialisatiecursus bodemkwaliteit aan de hand van chroma’s – Vitaland advies

Compost kan een nuttige toevoeging zijn om de bodemkwaliteit en het rendement van de teelt te verbeteren. Er is echter veel verschil in compostkwaliteit. Bovendien heeft compost een bepaalde mineralensamenstelling waarmee in de teelt rekening gehouden dient te worden. Vitaland Advies heeft veel ervaring met de inzet van compost in verschillende teelten en kan ingekochte compost analyseren en op waarde schatten voor uw perceel.

Vitaland Advies werkt met de Bodem Balans Analyse. De BBA is gebaseerd op de Albrechtmethode, die is gericht op het balanceren van voedingselementen, zodat de plant deze elementen efficiënt kan opnemen. De BBA is de basis voor ons advies om de bodem op orde te brengen en tijdens de teelt bij te sturen.

De BBA toont de chemische toestand van de bodem. De hoofd- en spoorelementen worden geanalyseerd. De BBA geeft per perceel de TEC weer: de totale uitwisselingscapaciteit van de kationen. Dit geeft aan hoe groot het klei-humuscomplex van uw bodem is, en in hoeverre uw grond in staat is mineralen vast te houden en aan de plant te leveren. De BBA geeft ook goed weer wat de verhoudingen tussen de mineralen in uw bodem zijn. Niet alleen de hoeveelheid mineralen is belangrijk. Maar juist de verhouding ertussen bepaalt of deze voor de plant beschikbaar komen. Zo is de verhouding tussen Calcium en Magnesium een indicator van de bodemstructuur.

Vitaland adviseert hoe u op een kostenefficiënte manier de mineralensamenstelling van de bodem kunt verbeteren.

Als de bodemvoorraad door middel van de Albrechtmethode op orde is gebracht, komt dat de efficiëntie van de opname ten goede. Er kan echter altijd een disbalans in de bodem aanwezig zijn, die niet op korte termijn te herstellen is. Met de beschikbaarheidsanalyse kijken we tijdens de teelt naar de beschikbaarheid van de mineralen in de bodem. Wij kijken dan naar de pH en de hoeveelheid van de verschillende mineralen die in het bodemvocht aanwezig zijn. De beschikbaarheid van de mineralen wordt vergeleken met de mineralen in de bodemvoorraad. Vervolgens stellen wij een gericht advies op om zeer snel en gericht bij te sturen in de teelt.

Vitaland Advies is de specialist als het gaat om de inzet en interpretatie van chroma’s. Een chroma komt tot stand door grond van een perceel op te lossen in natronloog. De oplossing wordt op filterpapier gebracht waarna diverse eigenschappen van de bodem zichtbaar worden. De chroma geeft een goed beeld van:

• De humustoestand en kwaliteit van de organische stof van de bodem
• Bodemleven
• Doorluchtend – en watervasthoudend vermogen van de bodem
• Zuurstofgehalte en/of zuurstofverbruik van de bodem
• Algemene bodemvruchtbaarheid

Een chroma wordt ondersteunend ingezet om de kwaliteit van de bodem in kaart te brengen. Op basis hiervan geeft Vitaland een praktisch advies om de bodemkwaliteit te verbeteren. Een chroma is ook een efficiënte methode om de kwaliteit van compost in kaart te brengen en de waarde ervan voor uw perceel te bepalen.

Wilt u zelf leren chroma’s lezen en interpreteren? Het is mogelijk om via Vitaland een cursus chromatografie te volgen.

Figuur 1 Chroma van goede compost

Figuur 2 Chroma van slechte GFT compost